Page 21 - Aldabek_Dunie_tarih_8_kz

субалар отырды. Олардың қолында әкiмшiлiк,
әскер және сот билiгi жинақталды. Өз әскерi
болды.
Моғол империясының шегарасы үнемi кеңе-
йiп отырды. Бұл кезде империяның құрамына
Ауғанстан, Балх, Оңтүстiк Үндiстан кiрдi. Бi-
рақ басқыншылық соғыстар, феодалдық топ тар-
дың мұсылмандар мен үндiлер болып бө лi нiп,
өзара қырқысу соғыстары, әлеуметтiк қайшы-
лықтардың тереңдеуi, экономикалық құл ды рауы,
халық қозғалыстарының өрлеуi елдегi Моғол
үстемдiгiн әлсiреттi. Бабыр
Басылымның мүліктік құқықтары “Мектеп” баспасына тиесілі
Ұлы Моғол мемлекетiнде бүкiл жердiң иесi падишах болып
есептелдi. Осыған сәйкес елдiң бүкiл өңделетiн, егiншiлiкке жарамды
жерiнiң бәрiне салық салынып, ол мемлекет қазынасына құйылатын.
Сондай-ақ джагир, заминдар, инам және уакф деп аталған әртүрлi
феодалдық жекеменшiктегi жерлер де болды.

Ойлан

Моғол империясын дағдарысқа ұшыратқан қандай себептер?

Джагир — әскери ӧызметi ӭшiн жекеменшiкке берiлген жер, оларды иеленушi
әскери ӧызметкерлердi джагирлер деп атады. Аурангзеб падишах тӯсында
джагирлер саны кӹбейiп, олар падишахтыӫ негiзгi тiрегiне айналды.
Заминдар — жекеменшiк жер, оныӫ иелерi заминдарлар меншiгiндегi жердi
ӹӫдеуге шаруаларды пайдаланды. Кейде олардыӫ ӧолында салыӧтан босатылӣан
жер иелiктерi де болды. Заминдарлардыӫ шыӧӧан тегi, кӹбiнесе ӭндi аӧсӭйектерi
болса, ал джагирлардыӫ негiзi мӯсылмандардан ӧӯрылатын.
Инам — мӯсылман дiнбасыларыныӫ меншiгiне берiлген жер. Олар салыӧтан
босатылды.
Уакф — дiни орындардыӫ, яӣни мешiт, медресе, дiни мектептердiӫ меншiгiндегi
жер. Оларӣа салыӧ салынбады.

Үндістанда Ұлы Моғолдар билігі тұсында аграрлық қоғамның
барлық белгілері сақталды.

Ойлан
Моғол империясында жерге жекеменшіктің қандай түрлері
болды?
Халқы. Үндістанда Жаңа заманда әр тілде, әртүрлі діндер мен
діни сенімдерді ұстанатын жиырмадан астам ірі халықтармен қатар
мыңға жуық аз санды халықтар және тайпалар өмір сүрді. Олардың
21