Page 121 - Aldabek_Dunie_tarih_8_kz

§ 20. ЖАҢА ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҒЫМДАР МЕН
ұÉЫМДАРДЫҢ ПАÉДА БОЛУЫ

Ресейдегі қоғамдық-саяси ойдың ерек-
шелігі. Ресейдің қоғамдық-саяси санасы Бӯл сабаӧта:
еуропалық қоғамдық-саяси дәстүрмен са-
лыстырғанда өзіндік ерекшелігі болды. • азат ету кӭресӠнӠӫ
негӠзгӠ кезеӫдерӠ,
Мұ ны Ресейдің географиялық орналасу жасырын ӧоӣамдардыӫ
ерекшелігімен, табиғи ресурстарына бай пайда болуы;
үлкен аумақта болуымен түсіндіруге болады. • ОӫтӭстӠк одаӧ,
Еуропаның озық елдерімен салыс тырғанда СолтӭстӠк одаӧ,
Еуропа мен Азия, Батыс пен Шығыс ара- декабристер кӹтерӠлӠсӠ;
Басылымның мүліктік құқықтары “Мектеп” баспасына тиесілі
сында орналасқан Ресей әлеуметтік-эконо- • 30—50 жылдардаӣы
микалық және саяси дамудың төменгі ӧоӣамдыӧ ӧозӣалыс­
саты сында болды. Өнді рістің капиталистік тардыӫ ерекшелӠктерӠ
тәсілі шаруашылық жүргізудің феодал- туралы бӠлемӠз.
дық-басыбайлылық әдісте рімен үйлесіп,
абсолютті-монархиялық бас қару сақталды.
Сондықтан Ресей зиялылары халықты Тірек
сөздер
басыбайлылық пен зомбылықтан азат ету
қажеттілігін түсінді. • Либералды идеялар
Декабристер қозғалысы. Болашақ де- • декабристер
кабристер дің революциялық идеяларын кӹтерӠлӠсӠ
қалыптастыруға орыс ағартушылары — • консерватизм
А.Н.Ра дищев, Н.И.Новиков; француз • батысшылдар
философтары — Ж.Ж.Руссо, Вольтер • славяншылдар
және Д.Дидро, Ш.Монтескье; ағылшын • халыӧшылдар
экономистері — А.Смит, И.Бен там идеялары
әсерін тигізді.

Ойлан

Ресейге келген либералды идея лардың мәні не болды?

Алғашқы ірі жасырын қоғам «Құтқару одағы» болды. Оның
негізін қалаушы Бас штаб полковнигі А.Н.Муравьев, ал мүшелері
С.П. Трубецкой, Н.М. Муравьев, П.И. Пестель (барлығы — 30 адам)
болды. Қатысушылардың мақсаты басыбайлылық құқықты жою
және самодержавиені шектеу болды.
Қоғамдық қолдаудың маңыздылығын ұғыну «Құтқару одағы»
қоғамын ыдыратып, орнына «Әлеуметтік қамтамасыз ету одағы
қоғамын құруға алып келді. Одақтың жарғысында көрсетілгендей,

121