Page 34 - Aldabek_Dunie_tarih_8_kz
P. 34

АӢАРТУШЫЛЫӦ ИДЕЯЛАРДЫӪ ТАРАЛУЫ.
                    ТӘУЕЛСӞЗДӞК ӬШӞН КӬРЕС ЖӘНЕ АМЕРИКА

                         ӦӮРАМА ШТАТТАРЫНЫӪ ӦӮРЫЛУЫ




                    § 6.  АҒАРТУШЫЛЫҚ  КЕЗЕҢІНІҢ  ҚАÉРАТКЕРЛЕРІ.
                         ЕУРОПА  МЕН  СОЛТҮСТІК  АМЕРИКАДАҒЫ
                   РЕВОЛЮÖИЯЛЫҚ  ИДЕЯЛАРДЫҢ  ТАРАЛУЫНДАҒЫ
                            АҒАРТУШЫЛЫҚ  ИДЕЯЛАРДЫҢ  РӨЛІ


                                            Ағартушылық идеялардың бастауы. Жаңа
   Басылымның мүліктік құқықтары “Мектеп” баспасына тиесілі
                                         заманда адамдар әлемдi ақыл-парасат, ғылым
               Бӯл сабаӧта:              және  тәжiрибе  арқылы  тануға  ұмтылды.
               •  Аӣартушылыӧ            Бiлiм-iлiм бiлiмсiздiк түнегiн сейiлтедi деп
               бастауы, аӣартушылыӧ      есеп тедi.  Зиялы  қауым  қоғамдағы  өмір
               кезеӫӠнӠӫ ӧайраткерлерӠ;   сүріп отырған тәртіптерге сын көзбен қарай
               •  «аӣартушылыӧ           бастады. Бұл ұғымдар ағартушылық деп, ал
               абсолютизм» саясаты
               туралы бӠлемӠз;           бiлiмдi  адам дар  арасында  үстемдiк  құрған
               •  аӣартушылыӧ            сол идеялар дәуiрі — Ағартушылық ғасыры
               идеяларыныӫ ӧоӣам         деп  аталды.  Ол  XVII  ғасырдың  екiншi
               дамуына ыӧпалын;          жартысынан XVIII ғасырдың соңына дейiн
               •  Батыс Еуропа мен       созылды.
               СолтӭстӠк Америкадаӣы
               буржуазиялыӧ                 Сол  кездiң  алдыңғы  қатарлы  адамдары
               революцияларды            өздерiнің қабілетін ғылымда, бiлiмде, сая-
               дайындауда                сатта, қоғамдық iс-әрекеттерде, өнерде көр-
               аӣартушылыӧтыӫ рӹлӠн      сетуге  тырысты.  Идеялары  мен  iс-әре кетi
               аныӧтаймыз.
                                         замандастары  мен  ұрпақтарының  өмi рiне
                                         үлкен ықпал көрсет кен адамдарды ағарту-
               Тірек                     шылар деп атады.
               сөздер
               • аӣартушылыӧ                 Аӣартушылыӧ  —  XVIII  ӣасырда  пайда  болӣан
               • аӣартушылар              идеялыӧ  аӣым.  Аӣарту  ӠсӠ  мен  ӣылымныӫ  дамуында
               • энциклопедистер          шешушӠ рӹл атӧарды.
               • «аӣартушылыӧ
                  абсолютизм»               Жаңа  қоғамдық  тәртіпке  қол  жеткізу
               • ӧоӣамдыӧ прогресс       үшін олар білімді таратуға үлкен мән берді.
               • ӧӯӧыӧтыӧ мемлекет
                                         Ағартушылар саяси бостандық пен азамат-
                                         тық теңдік үшін күресті. Олар әртүрлі таптар
             мен  сословиелерден:  дворяндар,  дін  қызметшілерінің  өкілдері,
             қызметкерлер, сауда-өндіріс аясынан шыққандар болды.

             34
   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39