Page 36 - Aldabek_Dunie_tarih_8_kz

сіз артықшылықтарына, әртүрлі діни ағымдарға
және жалған ырымдар мен сенімдерге қарсы
болды.
Франциядағы ағартушылық қозғалыстың
бас қа да маңызды ерекшелігі өмірдің қоғам дық
және саяси құрылым мәселелеріне деген қызы-
ғу шылықтары болды. Бұған француз жазушы-
лары мен ғалымдарының еңбектері дәлел бола
алады.
XVIII ғасырдың бірінші жартысында Монтескье
мен Вольтер ең белгілі француз ағартушылары
Шарль Луи болды.
Басылымның мүліктік құқықтары “Мектеп” баспасына тиесілі
Монтескье
1748 жылы Монтескье «Заңдардың рухы
туралы» деген басты еңбегiн жариялады. Бұл еңбегiнде ол өкiметтi
құрудың неғұрлым кең тараған үш түрiн көрсеттi: деспотизм, конс-
титуциялық монархия, республика. Ол деспо тизмге қарсы шықты.
Оның саяси идеалы конституциялық мо нархия болды. Бостандықтың
қажеттi кепiлi ретiнде Монтескье үкi мет тiң үш билiгін: орындаушы,
заң шығарушы, сот органдары деп бөлдi.

Аныӧта
Хрестоматиядан «Шарль Монтескье билӠктӠ бӹлу принциптерӠ туралы» мәтӠнӠмен
танысып, еӫбектӠӫ негӠзгӠ идеясын аныӧтап кӹр.

Ағартушылық ғасырының аса көрнектi қай раткерiнiң бiрi —
Вольтер. Ол ақын, драматург, философ, физик әрі саяси қайраткер
бола тын. «Философиялық хаттар» деген кiтапта ол католиктiк
дiнбасыларын қатал сынға алып, шiркеулiк әдет-ғұрыптар қара-
пайым халықты қараңғылықта, надандықта ұстау үшiн ойлап
табылған әдiс дегендi айтты.
XVIII ғасырда француз ағартушылығының
аса көрнекті өкілдері Жан Жак Руссо мен Дени
Дидро болды. Жан Жак Руссо барлық адам үшін
бірдей еркіндік идеясын ұсынды және халық
мүддесіне сай келмейтін жағымсыз моральды
әшкереледі.
1751—1780 жылдары «Энциклопедия» немесе
ғылымның, өнердiң және кәсiптiң түсiндiрме
сөздiгi» шығып тұрды. Энцикло педияның редак-
торлары аса iрi француз философы Äени Äидро
мен атақты математик Æан Ëерон д’Аламбер
Вольтер болды. Энциклопедия сол кездегi ең алдыңғы
36